Bij de berichtgeving over vluchtelingen willen gemeenten en politie stigmatiseren zoveel mogelijk voorkomen. Maar hoe communiceer je over dit soort gevoelige onderwerpen zonder in de valkuilen van stigmatisering en stereotypering te trappen? Een aantal communicatieve maatregelen blijkt te helpen. Zo is het belangrijk dat men als gemeente de risicoperceptie vermindert en voorkomt dat burgers elkaar in negatieve zin opzwepen. Daarnaast is het van belang om transparantie te bieden en burgers te betrekken bij belangrijke beslissingen. Uiteindelijk kan ook het stimuleren van contact met het onbekende stigmatiseren verminderen.
Risicoperceptie: emotionele besmetting werkt angst in de hand
In tijden van crisis en angst hebben gemeenten en politie een belangrijke rol. Zij kunnen zich als ware spindoctors opstellen om de angstgevoelens van burgers te sturen en beteugelen.
Vooral gemeenten kunnen invloed uitoefenen door onware geruchten te beperken die ontstaan uit situaties zoals deze.1 Als men niet ingrijpt in de geruchtenmolen, zal de algemene houding ten aanzien van vluchtelingen immers steeds negatiever, en daardoor vijandiger worden. In dat geval bestaat de kans dat er social amplification of risks optreedt. Dit betekent dat mensen elkaar opzwepen, waardoor het vermeende risicobeeld groter en groter wordt.
Dergelijke escalatie heeft alles te maken met de perceptie van risico’s. Gebeurtenissen met een grote emotionele impact – zoals de gebeurtenissen in Keulen rond de jaarwisseling – vergroten immers de perceptie van de dreiging van soortgelijke risicovolle situaties.2
Transparantie bieden en burgers betrekken om weerstand te ondervangen
Als er dan toch gevoelige beslissingen genomen moeten worden ligt weerstand vaak op de loer. Een manier om deze te ondervangen is het bieden van transparantie en het betrekken van burgers bij belangrijke beslissingen.
Door onhandige communicatie kan het vertrouwen in de gemeente afnemen. En de weerstand tegen de komst van vluchtelingen juist alleen maar toenemen.
De taak van gemeenten is daarom om zo transparant mogelijk te werk te gaan, bijvoorbeeld door burgers vanaf het begin mee te nemen in beslissingen.
Erkenning en contact met het onbekende vermindert stigmatiseren
Mensen zijn bang voor het onbekende. Dit betekent dat we eigenlijk niet weten waar we bang voor zijn. Er worden gauw radicale beelden gevormd over het onbekende, doordat er geen feiten zijn om deze beeldvorming in te perken. De gemeenten kunnen hierin beslissend zijn, door aan te tonen dat de situatie niet gesimplificeerd mag worden.3
Contact tussen groepen kan hierbij een doorslaggevende rol spelen. Het meest effectief is om het contact tussen kleine groepjes mensen uit verschillende bevolkingsgroepen te stimuleren.4 Uit onderzoek is gebleken dat georganiseerd contact tussen grote groepen stigmatisering alleen nog maar meer in de hand werkt.5
Een taak voor gemeenten kan zijn om avonden te organiseren waar men in een veilige sfeer, op individueel niveau, contact kan maken.6 De manier waarop je hierbij contact stimuleert is essentieel voor het succes.
Dit blog is geschreven door Hannah Oldenburger – voormalig stagiaire van Tabula Rasa – in samenwerking met Carolien Veldkamp.
…door Carolien Veldkamp
Door onhandige communicatie kan het vertrouwen in de gemeente afnemen.
Referenties
(1) Klarenbeek, A. (2010). Cahier 29: Crisiscommunicatie bij de overheid. Een verkenning van de rol van de communicatie-functionaris in tijden van crisis. Leerstoel Overheidscommunicatie. School voor Communicatie-management. Hogeschool Utrecht.
(2) Kasperson, R. (1988). The Social Amplification of Risk: A Conceptual Framework. Risk Analysis, 8, 177-187.
(3) Shadid, W. (2005). Berichtgeving over moslims en de islam in de westerse media: Beeldvorming, oorzaken en alternatieve strategieën.Tijdschrift voor Communicatiewetenschap, 4, jaargang 33.
(4) Allport, G. W. (1954). The nature of prejudice. Cambridge, MA: Perseus Books.
(5) Pettigrew, T. P. (1998). Intergroup Contact Theory. Annual Review of Psychology, 49, 65-85.
(6) Wright, C., & Lubensky, M.E. (2009). The Struggle for Social Equality: Collective Action versus Prejudice Reduction. In S. Demoulin, J.P. Leyens, & J.F. Dovidio (Eds.) Intergroup misunderstandings: Impact of divergent social realities. Psychology Press.
Hoe stimuleer je brandveilig gedrag onder studenten? Speel in op onbewust g...
Uitstekend!