Microtargeting Madness

Door Floor Busch en Ibi Baggerman

Waar laat jij je door beïnvloeden bij het maken van een keuze in aanloop naar de verkiezingen? Door een goed gevoel dat je bij een partij hebt? Een overtuigend debat? De hond van een bepaalde partijleider? Een overtuigende rode stropdas? Grote kans dat er nóg een onbewuste stille kracht van invloed is op jouw keuze: microtargeting. Politieke partijen gebruiken dit om jou specifiek te bereiken.

Micro wat?

Microtargeting is een marketingstrategie waarbij reclame en berichten volledig gepersonaliseerd kunnen worden. Door middel van AI worden grote hoeveelheden persoonlijke data geanalyseerd. Deze data komen voornamelijk van social media, zoals Facebook- en Instagram-profielen. De vrienden die je toevoegt, je zoekgedrag, persoonlijke voorkeuren, profiel-, locatie- en betalingsdata zijn hier allemaal onderdeel van.

Op basis hiervan wordt een psychologisch profiel gemaakt en dit wordt vervolgens gebruikt om bijvoorbeeld te voorspellen welke schoenen je in de sale wilt scoren tijdens Black Friday of welke politieke partijen je overweegt.  

Dit werkt zo goed, omdat berichten meer impact hebben als ze overeenkomen met jouw zelfbeeld (congruentietheorie). Denk voor zelfbeeld aan je persoonlijkheid, je rol als bijvoorbeeld moeder of Amsterdammer en je passies. Met micro-targeting kunnen adverteerders ervoor zorgen dat mensen berichten te zien krijgen die passen bij hun zelfbeeld en daardoor relevant voelen en een grotere impact hebben dan algemenere berichten. 

Persoonlijke propaganda

Politieke partijen kunnen goed gebruikmaken van jouw online psychologische profiel. Zo werd al bekend dat Denk mensen target die de Turkish Airlines volgen en focust Partij voor de Dieren op mensen met interesse in veganistisch eten. Maar de targetting is niet altijd zo rechtlijnig: zo target CU op ‘theaterliefhebbers’ en wil BBB mensen bereiken die Fries spreken, paardrijden en van André Hazes houden. 

Bij het targetten op onderwerpen waar mensen geïnteresseerd in zijn, wordt het al snel troebel. Op basis van je zoekgedrag kan een politieke partij bijvoorbeeld weten dat je vegetarisch eet en net een nieuwe motor hebt gekocht; vervolgens kunnen ze er dan met microtargeting voor zorgen dat je een advertentie te zien krijgt waarin zij zich uitspreken tegen de bio-industrie (vanwege jouw vegetarische levensstijl). Tegelijkertijd zorgen ze ervoor dat je hun boodschap over extra wegenbelasting niet te zien krijgt (vanwege die nieuwe motor die je hebt gekocht).

Politieke partijen kunnen dus dankzij AI, cherry picken welke informatie uit hun partijprogramma jij juist wel en welke je juist niet te zien krijgt. En daar zit de pijn van microtargeting; er is sprake van manipulatie.

Een muur om je eigen bubbel

Het effect van microtargeting wordt ook versterkt doordat het echo chambers creëert. Dit zijn virtuele omgevingen waarin bepaalde overtuigingen worden versterkt omdat het alleen berichten toont die hiermee overeenkomen. Een soort fabeltjesfuik zoals Lubach het noemde. Mensen komen dan alleen nog in contact met content die hun bestaande opvattingen bevestigt. Dat vinden mensen fijn, want daarmee krijgen ze voortdurend het gevoel dat ze gelijk hebben (confirmation bias). 

Het is echter niet wenselijk. Want als je telkens alleen je eigen mening bevestigd ziet, raak je steeds verder verwijderd van (mensen met) andere opvattingen. Met polarisering tot gevolg. Om dit te voorkomen is het belangrijk om diverse opinies en perspectieven tegen te komen - maar dat is dus precies de diversiteit die microtargeting elimineert. Zodoende bouwt microtargeting eigenlijk een muur om je eigen bubbel aan denkbeelden en overtuigingen. 

Gelukkig zijn er regels! Toch?

Zeker, microtargeting is aan regels gebonden. Toch hebben de BBB, FVD, SGP en Volt deze regels onlangs overtreden. Zo moeten partijen volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) toestemming vragen voordat ze je op deze manier targetten. Maar… stel je van deze toestemming niet te veel voor: het zit vaak verstopt in vele pagina’s aan ingewikkelde voorwaarden die je vrijwel direct accepteert zonder er verder over na te denken.   

Je psychologische profiel is dus waarschijnlijk al gebruikt om jou te beïnvloeden op social media. De ePrivacy Verordening is nieuwe regelgeving die volgend jaar juni zou moeten ingaan. Het is een aanvulling op de AVG, en deze moet ervoor gaan zorgen dat er strengere regels komen voor microtargeting zodat jij onbezorgd allerlei posts kan liken, zonder dat je daarna wordt getarget door politieke partijen. 

Wat kan je doen tot die tijd?

Ken je de why am I seeing this ad-melding in een advertentie? Klik er een keer wel op en kom erachter waarom die (politieke) advertentie aan jou getoond wordt. Zo groeit je kennis over microtargeting en wapen je je tegen onbewuste beïnvloeding. 

Het belangrijkste is: ga niet alleen uit van wat je aangeboden krijgt op de socials van politieke partijen. Check zélf nog even of je het wel echt eens bent met een partij, voordat je woensdag dat ene vakje rood kleurt. We wensen je alvast veel wijsheid toe! 

Lees ook